พระนครศรีอยุธยา" แต่มีขนาดเล็กกว่า และมีพุทธศิลป์ที่งดงามกว่า มี 3 พิมพ์ คือ พิมพ์ใหญ่ พิมพ์กลาง และพิมพ์เล็ก เป็นที่ร่ำลือว่ามีพุทธคุณเป็นเลิศ ทั้งเมตตา แคล้วคลาด และคงกระพันชาตรี เรียกได้ว่าเป็นสกุลพระหลวงพ่อโตยอดนิยมพิมพ์หนึ่งในเมืองไทยทีเดียว พระยอดนิยมอีกรุ่นหนึ่งของวัดตาปะขาว สร้างในราวปี พ. ศ.
๑๙๐๐ ได้รับการจดทะเบียนวัด
สยามรัฐออนไลน์ 2 ธันวาคม 2561 11:59 น. สยามรัฐพระเครื่อง วัดตาปะขาวหาย ตั้งอยู่เลขที่ 46 หมู่ 4 ตำบลหัวรอ อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก สังกัดคณะสงฆ์ มหานิกาย เดิมชาวบ้านเรียกว่า "วัดเตาไห" เพราะเป็นหมู่บ้านที่ปั้นเตาและไห ผลิตส่งออกขายภายในประเทศและต่างประเทศ พบหลักฐานเครื่องปั้นดินเผาที่วัดจุฬามณี และพบเครื่องปั้นดินเผาที่อ่าวไทยในซากเรือสำเภาล่มอ่าวไทย เป็นหลักฐานสำคัญ เป็นวัดเก่าแก่ได้ก่อสร้างและตั้งวัด ขึ้นในสมัยใดไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัด แต่สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นสมัยสุโขทัยตอนต้น และตามโบราณสถาน ปูชนียวัตถุที่ปรากฏมีอยู่คือเตาสมัยโบราณ คงจะก่อสร้างวัดขึ้นในราวปีพ. ศ.
พระนครศรีอยุธยา" แต่มีขนาดเล็กกว่า และมีพุทธศิลป์ที่งดงามกว่า มี 3 พิมพ์ คือ พิมพ์ใหญ่ พิมพ์กลาง และพิมพ์เล็ก เป็นที่ร่ำลือว่ามีพุทธคุณเป็นเลิศ ทั้งเมตตา แคล้วคลาด และคงกระพันชาตรี เรียกได้ว่าเป็นสกุลพระหลวงพ่อโตยอดนิยมพิมพ์หนึ่งในเมืองไทยทีเดียว พระหลวงพ่อโต กรุวัดตาปะขาวหาย พระยอดนิยมอีกรุ่นหนึ่งของวัดตาปะขาว สร้างในราวปี พ. ศ.
000000°N 100. 310000°E ดูแผนที่ 0007477 วัดคุ้งใหญ่ ม. 5 16°58′12″N 100°16′48″E / 16. 970000°N 100. 280000°E ดูแผนที่ 0007478 วัดนอก 16°59′24″N 100°18′00″E / 16. 300000°E ดูแผนที่ 0007479 17°00′00″N 100°19′12″E / 17. 320000°E ดูแผนที่ 0007480 วัดหัวเขียน 16°59′24″N 100°19′12″E / 16. 320000°E ดูแผนที่ 0007481 วัดป่าดอน 17°00′00″N 100°19′48″E / 17. 330000°E ดูแผนที่ 0007482 วัดตลิ่งชัน 0008593 วัดสะกัดน้ำมัน ท่าโพธิ์ 16°45′36″N 100°13′12″E / 16. 760000°N 100. 220000°E ดูแผนที่ 0008594 วัดจูงนาง ( ศรีรัตนาราม) 16°46′48″N 100°12′36″E / 16. 780000°N 100. 210000°E ดูแผนที่ 0008595 วัดจอมทอง 16°53′24″N 100°13′12″E / 16. 890000°N 100. 220000°E ดูแผนที่ 0008598 วัดถ้ำพระ 16°40′12″N 100°41′24″E / 16. 690000°E ดูแผนที่ 0008599 วัดชมภู 16°42′00″N 100°39′00″E / 16. 700000°N 100. 650000°E ดูแผนที่ 0008692 วัดท่างาม 0008693 แหล่งเตาวัดนาม่วง ท่าสะแก 17°16′12″N 100°39′00″E / 17. 270000°N 100. 650000°E ดูแผนที่ ยังไม่ขึ้นทะเบียน ตาม พ. บ.
๒๕๒๗ ซึ่งเป็นโครงการร่วมระหว่างไทยกับออสเตรเลีย ผลการดำเนินงานทางโบราณคดีพบเตาทรงประทุนขนาดใหญ่ ก่อด้วยอิฐ ชนิดระบายความร้อนผ่านในแนวนอน ด้านบยของตัวเตาพังทลายไป เตามีขนาดความกว้าง ๓. ๕๐ เมตร ยาว ๗. ๕๐ เมตร โบราณวัตถุที่พบจากการขุดค้น ได้แก่ เศษภาชนะดินเผาเนื้อดิน (EARTHENWARES) และเศษภาชนะดินเผาประเภทเนื้อแกร่ง (STONEWARES) ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ประเภท ไห ครก ชาม เป็นต้น การตกแต่งภาชนะใช้วิธีกดประทับ ขูดขีด และการปั้นติด หรือมีหูหลอกทำเป็นรูปคล้ายบ่วง ตกแต่งบริเวณไหล่ภาชนะ อายุของเตาเผาเครื่องถ้วยบ้านตาปะขาวหาย ซึ่งได้ทำการเก็บตัวอย่างนำไปวิเคราะห์โดยมหาวิทยาลัยซิดนีย์ ประเทศออสเตรเลีย ด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ๒ วิธี ได้แก่ วิธีคาร์บอน-14 (CARBON-14) กำหนดได้อายุราว พ. ๑๙๐๐-๖๐ ปี และวิธีพาเลโอแม็คเนทตีสซึม (PALAEOMAGNETISM) กำหนดได้อายุราว พ. ๑๙๙๐ จึงสรุปได้ว่า เตาเผาแห่งนี้น่าจะมีอายุประมาณ ๖๐๐ ปีมาแล้ว หรือ ในสมัยสุโขทัยตอนปลาย-อยุทธยาตอนต้น ในปีงบประมาณ ๒๕๕๕ สำนักศิลปากรที่ ๖ สุโขทัย กรมศิลปากรได้ทำการสร้างอาคารถาวรและปรับปรุงภูมิทัศน์โดยรอบ งบประมาณ ๒, ๙๙๐, ๐๐๐. - บาท เพื่อเป็นการอนุรักษ์แหล่งเตาเผาวัดตาปะขาวหายให้เป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชนต่อไป
ชุมชนบ้านเตาไห ต. หัวรอ อ. เมืองพิษณุโลก บริเวณริมฝั่งแม่น้ำน่านติดกับวัดตาปะขาวหาย ในอดีตเมื่อ 600 ปีก่อน ยุคสมัยสุโขทัยตอนปลาย อยุธยาตอนต้น เคยรุ่งโรจน์ด้วยอุตสาหกรรมเครื่องปั้นดินเผามาก่อน เป็นแหล่งผลิตเครื่องปั้นดินเผาที่สำคัญของเมืองพิษณุโลก ปรากฏให้เห็นจากการขุดค้นเตาเผาสมัยโบราณและเครื่องปั้นดินเผาอายุ 600 ปี ปัจจุบัน ปี 2558 ชาวบ้านเตาไห ได้รวมตัวกันตั้งวิสาหกิจชุมชนเครื่องปั้นดินเผาบ้านเตาไห บริเวณหลังวัดตาปะขาวหาย เป็นแหล่งผลิตเครื่องปั้นดินเผาโดยชุมชน ผลิตเครื่องปั้นดินเผาลอกแบบลวดลายในอดีต โดยมีสัญลักษณ์ "อุ" เป็นแบรนด์ของเครื่องปั้นดินเผาบ้านเตาไห จ. ส. อ. จำลอง ธูปเทียน ประธานวิสาหกิจชุมชนเครื่องปั้นดินเผาบ้านเตาไห ต. เมือง จ. พิษณุโลก เปิดเผยว่า บ้านเตาไหเป็นชุมชนเก่าแก่ในอดีตอยู่นิมฝั่งแม่น้ำน่านด้านทิศเหนือของตัวเมืองพิษณุโลก สร้างขึ้นมาพร้อมๆ กับการสร้างเมืองพิษณุโลก ในสมัยพระยาลิไท แห่งกรุงสุโขทัย ในอดีตเป็นชุมชนที่ผลิตเครื่องปั้นดินเผาส่งออกที่สำคัญของเมืองพิษณุโลก มีการค้นพบเตาเผาโบราณ และเครื่องปั้นดินเผาสมัยก่อนอายุ 600 ปี บริเวณริมแม่น้ำน่านด้านหลังวัดตาปกขาวหายจำนวนหลายเตา ประมาณปี 2550 สภาวัฒนธรรมตำบลหัวรอ โรงเรียนวัดตาปะขาวหาย และมหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม จ.